Kwota wolna od podatku i zwolnienie podmiotowe
Co do zasady nabycie rzeczy bądź praw majątkowych w drodze darowizny lub dziedziczenia podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Z tego względu, zarówno spadkobiercy jak i obdarowani będą zmuszeni rozliczyć się z właściwym urzędem skarbowym. Niemniej jednak ustawodawca przewidziała kilka wyjątków od powyższej zasady, dzięki którym spadkobiercy oraz obdarowani nie będą zmuszeni rozliczać się z fiskusem, m.in. poprzez regulacje dotyczące kwoty wolnej od podatku od spadków i darowizn oraz zwolnienia podmiotowego, które będą przedmiotem niniejszego artykułu.
Kwota wolna od podatku
W pierwszej kolejności trzeba zwrócić uwagę, iż ustawa o podatku od spadków i darowizn przewiduje kwotę wolną od podatku, na której wysokość będzie miała wpływ grupa podatkowa. Kwota wolna od podatku od spadków i darowizn będzie wynosiła:
- 9.637,00 zł (od 1 lipca 2023 r. kwota ta będzie wynosiła: 10.434,00 zł) – jeżeli nabywca jest osoba zaliczoną do I grupy podatkowej (małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teść).
- 7.276,00 zł (od 1 lipca 2023 r. kwota ta będzie wynosiła 7.878,00 zł) – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej (zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych)
- 4.902,00 zł (od 1 lipca 2023 r. kwota ta będzie wynosiła 5.308,00 zł) – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej (wszystkie osoby, które nie należą do dwóch wyżej wskazanych grup).
Nabywca, nie będzie zmuszony odprowadzać podatku od wyżej wskazanych kwot.
Zwolnienie podmiotowe
Art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn przewiduje tzw. zwolnienie podmiotowe. Adresatem zwolnienia objęto prawie wszystkie osoby wchodzące do I grupy podatkowej, poza zięciem, synową i teściami. Nabycie rzeczy lub praw majątkowych tytułem darowizny lub dziedziczenia przez zięcia, synową oraz teścia będzie podlegało opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Ponadto, zwolnienie jest stosowane wyłącznie wtedy gdy obdarowany bądź spadkobierca zgłosi nabycie do właściwego Urzędu Skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego w formie deklaracji SD – Z2. W przypadku dziedziczenia termin ten będzie co do zasady liczony od dnia uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku. Co istotne, w orzecznictwie przyjmuje się, że termin 6 miesięcy do złożenia deklaracji SD – Z2 jest terminem nieprzywracanym.
Gdy przedmiotem nabycia są środki pieniężne, warunkiem zwolnienia jest udokumentowanie ich otrzymania dowodem przekazania na rachunek bankowy nabywcy albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo kredytową lub przekazem pocztowym.