Czy trzeba przeprowadzić postępowanie spadkowe, żeby nabyć spadek?
Zajmując się na co dzień prawem spadkowym, często klienci pytają mnie czy muszą nabywać spadek po swoim zmarłym przodku? Odpowiadam, że nie muszą, jednakże jeśli chcą rozporządzać majątkiem, który pozostawił po sobie zmarły to koniecznym będzie przeprowadzenie postępowania o nabycie spadku. Kiedy i jak nabywa się spadek?
Wszystko zależy od tego kiedy zmarł nasz spadkodawca, czyli osoba po której chcemy dziedziczyć. Podstawową kwestią jest ustalenie momentu, kiedy dowiedzieliśmy się o śmierci naszego bliskiego. Zgodnie z prawem mamy 6 miesięcy na złożenie oświadczenia o przyjęciu albo odrzuceniu spadku. Jeśli nie złożymy żadnego oświadczenie, to spadek nabędziemy z dobrodziejstwem inwentarza, o czym poniżej.
W pierwszej kolejności wyjaśnić należy, iż spadek można nabyć wprost, czyli nabyć wszystko to co pozostawił po sobie spadkodawca. Dotyczy to również długów. Innymi słowy, nabywając spadek wprost, przyjmujemy go bez ograniczenia. W skład spadku może wchodzić nieruchomość, samochód, pieniądze, biżuteria oraz długi w banku za niespłacone kredyty czy zaległe prywatne pożyczki. Spadek wprost odziedziczymy jeśli złożymy oświadczenie o przyjęciu spadku w ten sposób, co może mieć miejsce w terminie 6 miesięcy, licząc od dnia kiedy powiedzieliśmy się o śmierci osoby bliskiej, a dokładnie rzecz ujmując od chwili dowiedzenia się o tytule swojego powołania do dziedziczenia. W tym samym terminie możemy również złożyć oświadczenie, iż spadek odrzucamy. Jeśli spadek odrzucimy to w świetle prawa będziemy uważani, jakbyśmy nie dożyli do śmierci spadkodawcy, czyli zostaniemy całkowicie pominięci przy dziedziczeniu.
Co się stanie jak nie złożymy powyższego oświadczenia lub minie nam termin na jego złożenie? Wtedy również będziemy dziedziczyć po naszym bliskim, jednakże z dobrodziejstwem inwentarza. Co to oznacza? Oznacza to, że odziedziczymy majątek po zmarłym do wysokości stanu czynnego spadku, czyli do wysokości ewentualnych długów. Pamiętać należy, że nie oznacza to tego, że ewentualny wierzyciel będzie mógł domagać się zapłaty za zaległy dług tylko z masy spadkowej, czyli z tego co odziedziczymy ale z całego naszego majątku. Przyjmując zatem spadek, chociażby z dobrodziejstwem inwentarza to odpowiedzialność spadkobiercy za długi rozciąga się na cały jego majątek, również ten, który stanowił jego własność jeszcze przed śmiercią jego bliskiego.
Przeprowadzenie postępowania o nabycie spadku jest konieczne, chcąc pełnoprawnie zacząć rozporządzać przedmiotami wchodzącymi w skład masy spadkowej. Sąd spadku, czyli sąd ostatniego stałego miejsca zamieszkania spadkodawcy, na wniosek osób zainteresowanych przeprowadzi postępowanie spadkowe i wyda odpowiednie postanowienie. Sąd w postanowieniu oznaczy osoby, które staną się spadkobiercami, a tym samym uprawnionymi do rozporządzania składnikami majątkowymi wchodzącymi w skład spadku. Niezależnie zatem od tego w jaki sposób nabędziemy spadek, czy wprost czy z dobrodziejstwem inwentarza, to i tak staniemy się spadkobiercami, czyli osobami, które wchodzą w miejsce spadkodawcy i uprawnione są do rozporządzania majątkiem. Pamiętać jedynie należy, że do chwili przyjęcia spadku spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko ze spadku, natomiast od chwili przyjęcia spadku ponosi odpowiedzialność za długi z całego swego majątku.