Prawo do wniesienia ponaglenia cz. I

Terminy załatwienia sprawy administracyjnej

Niniejszy artykuł, stanowiący część pierwszą omówienia problemu ponaglenia, wprowadzonego stosunkowo niedawno, bowiem nowelizacją Kodeksu postępowania administracyjnego z 2017 r. skupi się na terminach załatwienia sprawy przez organ administracji publicznej. Wyjaśnienie tego tematu jest niezbędne dla zrozumienia przyczyn, które umożliwiają wniesienia ponaglenie, bowiem może ono zostać wniesione jedynie w przypadku bezczynności lub przewlekłości organu administracji publicznej.

Kodeks postępowania administracyjnego wprowadza zasadę szybkości i prostoty postępowania. Zgodnie z tą regułą organ administracji publicznej powinien działać wnikliwie i szybko celem załatwienia sprawy w pierwszym możliwym terminie

Na bazie zasady szybkości i prostoty postępowania, kodeks postępowania administracyjnego wprowadził ogólne zasady co do terminu załatwienia sprawy. I tak ogólną zasadą jest załatwienie sprawy niezwłocznie w przypadku spraw, które:

1. Mogą być rozpatrzone w oparciu o dowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania.
2. W oparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie.
3. W oparciu o fakty i dowody możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ.

Tak więc organ administracji publicznej powinien niezwłocznie załatwić sprawy, które mogą być rozstrzygnięte na podstawie istniejącego materiału dowodowego . Termin niezwłocznie oznacza, iż organ administracji publicznej powinien  zakończyć sprawę w najkrótszym możliwym terminie.

Według Kodeksu postępowania administracyjnego załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego, postępowanie uproszczone oraz postępowanie odwoławcze powinny być załatwiane w ciągu miesiąca odpowiednio od dnia wszczęcia postępowania bądź wniesienia odwołania. Natomiast sprawy szczególnie skomplikowane nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Pojęcie spraw szczególnie skomplikowanych oznacza takie sprawy, w których występuje złożony stan faktyczny, wymagający od organu administracji publicznej przeprowadzenia pogłębionej analizy materiału dowodowego. W praktyce uznanie sprawy za skomplikowaną będzie zależało od pracownika organu administracji publicznej, gdyż formalnie nie ma żadnych kategorii spraw, które zostały przyporządkowane do spraw o charakterze skomplikowanych.

Kodeks postępowania administracyjnego wskazuję również, iż do powyżej wymienionych terminów załatwienia sprawy nie wlicza się:

1. Terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności.
2. Okresów zawieszenia postępowania.
3. Okresu trwania mediacji.
4. Okresów opóźnień spowodowanych z winy strony.
5. Okresów opóźnień spowodowanych z przyczyn niezależnych od organu.

W przypadku niezałatwienia przez organ administracji publicznej sprawy w powyższych terminach (nawet z przyczyn niezależnych od organu) ma on obowiązek zawiadomić strony o tym przypadku, jednocześnie wskazując nowy termin załatwienia sprawy oraz pouczając o możliwości wniesienia ponaglenia.

Niezałatwienie sprawy w terminach ustawowych, bądź w wyznaczonym przez organ stanowi bezczynność organu administracji publicznej. W takim przypadku strona zyska uprawnienie wniesienia ponaglenia. Procedura wniesienia ponaglenia zostanie omówiona w następnej publikacji.