Co jest „legalne”?

Co do zasady posiadanie narkotyków, czyli środków odurzających,  jest w naszym kraju zabronione. Mówi o tym ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii, a dokładnie art. 62 tej ustawy. Zgodnie z nim „kto, wbrew przepisom ustawy, posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.” Okazuje się, że ustawodawca przewidział od tej zasady wyjątek, który stanowi, że „jeżeli przedmiotem czynu (…), są środki odurzające lub substancje psychotropowe w ilości nieznacznej, przeznaczone na własny użytek sprawcy, postępowanie można umorzyć również przed wydaniem postanowienia o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia, jeżeli orzeczenie wobec sprawcy kary byłoby niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu, a także stopień jego społecznej szkodliwości.” Co to oznacza w praktyce?

W polskim prawie brakuje wyjaśnienia słowa „ilości nieznacznej przeznaczonej na własny użytek”. Skąd zatem dowiedzieć się jaka ilość posiadanych narkotyków stanowi nieznaczną ilość, przeznaczoną na własny użytek? Odpowiedzi trzeba szukać w orzecznictwie sądów oraz w praktyce prawniczej, czyli w doświadczeniu mecenasów prowadzących takie sprawy.

Dla przykładu w jednym z wyroków na ten temat sąd stwierdził, że: „przesłanką bezwarunkowego umorzenia postępowania jest taka ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, którą należy ocenić jako nieznaczną”. Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „nieznacznej ilości” środków odurzających lub substancji psychotropowych użytego w cyt. przepisie. Wobec braku definicji legalnej interpretując wyrażenie „nieznaczna ilość” użyte w art. 62a ustawy należy odwołać się do jego znaczenia językowego. Z tego punktu widzenia przez sformułowanie „nieznaczny” rozumie się niewielki, błahy. Na potrzeby niniejszych rozważań oznacza to zatem, że ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych wymagana dla zastosowania instytucji przewidzianej w art. 62a powinna być niewielka, mała. Ilość substancji będąca przedmiotem czynu zabronionego określonego w art. 62 ust. 1 lub 3 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, aby mogła być uznana za niewielką, nie powinna przekraczać kilku gramów.

Sposób rozumienia nieznacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych jako przesłanki uregulowanej w art. 62a musi jednak uwzględniać nie tylko kryterium ilościowe odwołujące się do wagi tych substancji, ale również kryterium jakościowe.

Przy interpretacji wyrażenia „nieznacznej ilości” jako przesłanki instytucji określonej w art. 62a nie należy ograniczać się tylko do wagi środków odurzających i substancji psychotropowych, gdyż należy również uwzględnić stężenie zabezpieczonej substancji pozwalające ocenić, ile można z niej zrobić jednorazowych dawek tej substancji. W celu ustalenia znaczenia pojęcia nieznacznej ilości środków odurzających lub substancji psychotropowych należy uwzględnić również – oprócz wymienionych kryteriów ilościowego i jakościowego – kryterium proporcji ilości zabezpieczonych substancji do potrzeb sprawcy.

Podsumowując powyższe, pamiętać należy, iż przed wydaniem przez organ prowadzący postępowanie decyzji w przedmiocie umorzenia postępowania przeciwko osobie, która posiadała środki odurzające, należy wziąć pod uwagę:

  1. Ilość posiadanych narkotyków, czyli ich wagę.
  2. Jakość posiadanych narkotyków, czyli ich rodzaj oraz ile z nich można zrobić tak zwanych działek.
  3. Proporcję, czyli stosunek ilości narkotyków do potrzeb sprawy.
  4. Okoliczności popełnienia przestępstwa.
  5. Stopień szkodliwości społecznej.

Dopiero spełnienie wyżej wymienionych przesłanek pozwoli na skorzystanie z dobrodziejstwa umorzenia postępowania prowadzonego przeciwko osobie, która posiadała środki odurzające lub substancje psychotropowe, popularnie zwany narkotykami. Wyżej przedstawione zagadnienie jest o wiele bardziej skomplikowane, niż może się wydawać. Jeśli z jakiś powodów okaże się, że nie będzie możliwym zastosowanie umorzenia postępowania, to wtenczas należy rozważyć zawarcie ugody z prokuratorem, czyli zakończyć postępowanie w sposób konsensualny.

W razie potrzeby uzyskania dodatkowych informacji zapraszam do kontaktu. Radca prawny Tomasz Ruman