Odstąpienie od umowy sprzedaży jako uprawnienie z tytułu rękojmi

Warunki skorzystania

Kupując jakąkolwiek rzecz nie jesteśmy w stanie zawsze dostrzec wad zakupionego towaru. Na szczęście, przepisy Kodeksu cywilnego, chronią konsumentów w takich przypadkach, w szczególności instytucja rękojmi. Dzięki niej w przypadku wad towaru, konsument ma możliwość żądania naprawienia rzeczy, jej wymiany bądź prawo złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny, a nawet o odstąpieniu od umowy.

Wady fizyczne i prawne

Aby możliwym było złożenie oświadczenia o odstąpieniu od umowy w ramach rękojmi, rzecz przez nas zakupiona musi mieć wadę fizyczną, bądź prawną.

Art. 556¹ Kodeksu cywilnego wskazuje, iż wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umowy m.in. jeśli rzecz:

1. Nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia.
2. Nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór.
3. Nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia.
4. Została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Natomiast wadą prawną występuje wówczas gdy:

1. Rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej.
2. Rzecz sprzedana obciążona jest prawem osoby trzeciej.
3. Ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu.

Odpowiedzialność z tytułu rękojmi

Odpowiedzialność z tytułu rękojmi ma charakter odpowiedzialności ustawowej, a zatem powstaje ona z mocy prawa w momencie wydania kupującemu rzeczy dotkniętej wadą fizyczną bądź prawną. Co ważne, sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, gdy wada zostanie stwierdzona przed upływem 2 lat, a w przypadku nieruchomości przed upływem 5 lat.

Odstąpienie od umowy

Co do zasady, kupujący ma prawo wyboru uprawnienia w ramach rękojmi. Niemniej jednak w przypadku odstąpienia od umowy (oraz oświadczenia o obniżeniu ceny), nie będzie ono dopuszczalne jeżeli sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą wolną od wad albo wadę usunie.

A zatem z odstąpienia o umowy będzie można skorzystać, gdy sprzedający nie zaoferuję nam niezwłocznie wymiany rzeczy lub usunięcia jej wad, bądź sprzedawca uprzednio już wymienił lub naprawił rzecz, lecz rzecz jest dalej wadliwa. Co więcej, odstąpienie od umowy jest dopuszczalne wyłącznie w przypadku wad istotnych. Środowisko prawnicze przyjmuje, że ocena istotności wady, powinna uwzględniać przede wszystkim punkt widzenia kupującego (a więc towar jest niezgodny z uzasadnionymi oczekiwaniami konsumenta, w szczególności w zakresie przeznaczenia towaru).

Po spełnieniu wyżej przedstawionych przesłanek, kupujący powinien złożyć sprzedającemu oświadczenie, z którego jednoznacznie wynika, że jego celem jest odstąpienie od umowy. W oświadczeniu tym, kupujący powinien również wskazać wadę, która jest przyczyną odstąpienia.

Podstawowym skutkiem odstąpienia od umowy jest wzajemny zwrot świadczeń spełnionych przez strony. Zatem co do zasady kupujący zobowiązany będzie do zwrotu zakupionej rzeczy, a sprzedawca do zwrotu otrzymanej tytułem zawartej umowy ceny.