Przesłanki zastosowania
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności jest jedną z najbardziej charakterystycznych instytucji prawa karnego skarbowego, która nie została przyjęta w powszechnym prawie karnym. Instytucja ta łączy wiele elementów konstrukcji prawnych nieznanych w innych gałęziach prawa karnego. Jej celem jest usprawnienie postępowania przygotowawczego jak i sądowego oraz umożliwienie sprawcom przestępstwa uniknięcia ukarania.
Przesłanki pozytywne
Art. 17 § 1 określa pozytywne przesłanki dobrowolnego poddania się odpowiedzialności. Po pierwsze wina sprawy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego nie mogą budzić wątpliwości. Przesłanka ta ma charakter przede wszystkim gwarancyjny tzn. dobrowolne poddanie się odpowiedzialności może zostać zastosowane wyłącznie w takich sytuacja, gdy stan faktyczny sprawy oraz sprawstwo danej osoby nie podlegają kwestionowaniu.
Prócz wyżej wskazanej przesłanki, Kodeks skarbowy wymaga wystąpienia kumulatywnie czterech pozostałych przesłanek dodatnich. Muszą one zostać zrealizowane przez sprawcę, aby Sąd mógł udzielić zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, a więc sprawca jest zmuszony do:
- Uiszczenia w całości wymagalnej należności publicznoprawnej, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności.
- Uiszczenia kwoty odpowiadającej co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn zabroniony.
- Wyrażenia zgody na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim ten przepadek jest obowiązkowy, a w razie niemożności ich złożenia – uiszczenie ich równowartości pieniężnej.
- Uiszczenia co najmniej zryczałtowanej równowartości kosztów postępowania.
Przesłanki negatywne
Poza przesłankami pozytywnymi, Kodeks skarbowy przewiduje również przesłanki negatywne zastosowania instytucji dobrowolnego poddania się odpowiedzialności. Zaistnienie następujących przesłanek powoduje, że niedopuszczalne jest udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, a więc:
- Przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności.
- Przestępstwo skarbowe zagrożone tylko karą grzywny popełniono w warunkach określonych w 37 § 1 lub art. 38 § 2 Kodeksu karnego skarbowego (a więc w warunkach nadzwyczajnego obostrzenia kary).
- Zgłoszono interwencję co do przedmiotu podlegającego przepadkowi, chyba że zostanie ona cofnięta przez interwenienta do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu.